Aşırı ekmek ve makarna tüketiminin sırrı genlerimizde saklı!

Bilim insanlarının günümüz yaşam koşullarının genlerimiz üzerindeki etkilerine dair yaptığı çarpıcı araştırmalar, amilaz geninin sayısının arttığını ve bu genin karbonhidrat tüketimindeki rolünün öneminin giderek büyüdüğünü ortaya koydu. Özellikle ekmek, makarna ve pirinç gibi karbonhidrat ağırlıklı gıdaların beslenme alışkanlıklarımızda neden bu kadar baskın hale geldiğini anlamak için yapılan bu araştırmalar, insan evrimi açısından önemli ipuçları sunuyor.

800.000 Yıl Öncesine Dayanan Genetik Değişimler

Yapılan incelemeler, tükürük amilaz geninin ilk kopyalarının yaklaşık 800.000 yıl önce ortaya çıkmış olabileceğini gösteriyor. Bu bulgu, insanların tarım öncesi dönemde nişastayı sindirme yeteneğine sahip genlerle donatıldığını ortaya koyuyor.

Karbonsuz Yaşam ve Genetik İlişki

Amilaz, nişastayı vücutta enerji kaynağı olarak kullanabilmek için glukoza dönüştüren bir sindirim enzimi olarak biliniyor. Bu enzim, pankreas ve tükürük bezlerinde üretilerek, özellikle ekmeğin tadını zenginleştirmekte önemli bir rol oynuyor. Buffalo Üniversitesi’nde çalışan evrimsel antropolog Ömer Gökçümen, “Ne kadar fazla amilaz genine sahipseniz, o kadar fazla amilaz üretebilir ve nişastayı daha etkin bir şekilde sindirebilirsiniz.” şeklinde belirtiyor.

Geçmişten Günümüze Amilaz Genlerinin Evrimi

Araştırmacılar, 45.000 yıl öncesine ait 68 antik insan genomunu inceleyerek, tarım öncesi avcı ve toplayıcıların da AMY1 genine sahip olduğunu ve bu genin Neandertaller ve Denisovalılar arasında daha fazla yaygınlaştığını tespit etti. Çalışmanın başyazarı Kwondo Kim, günümüzde insanların bu gene fazlaca sahip olmasının, “Genomlarımızdaki ilk çoğalmalar, amilaz bölgesinde önemli bir çeşitlilik için zemin hazırladı ve nişasta tüketiminin yeni teknolojilerle ve yaşam tarzlarının değişmesiyle birlikte önemli ölçüde artmasına olanak tanıdı.” ifadelerini kullanıyor.