Yeni bir karadelik sınıfı keşfedildi

Evrenin derinliklerinde gizlenmiş, şimdiye kadar tespiti neredeyse imkansız olan yeni bir karadelik türü keşfedildi. Araştırmacılar, geleneksel sınıflandırmalara uymayan bu nesneleri “orta kütleli karadelikler” (intermediate-mass black holes – IMBHs) olarak adlandırıyor. Ne yıldızlardan doğan küçük karadeliklere benziyorlar, ne de galaksilerin merkezinde devasa kütleleriyle hüküm süren süperkütleli karadelikler kadar ağırlar. Adeta evrenin karadelik skalasında kayıp bir halkayı temsil ediyorlar.

Bilim dünyasında uzun süredir bu orta ölçekli karadeliklerin var olup olmadığı tartışılıyordu. Bir yanda birkaç güneş kütlesine sahip küçük karadelikler, diğer yanda milyarlarca güneş kütlesine ulaşan süperkütleli devler bulunurken, aradaki boşluk büyük bir gizem olarak kalmıştı. Bu boşluğu doldurabilecek IMBH’lerin izini sürmek için gökbilimciler, Avrupa’daki Virgo ve ABD’deki LIGO yerçekimi dalgası dedektörlerini devreye soktu.

ORTA KÜTLELİ KARADELİKLER NASIL SINIFLANDIRILIYOR?

Chip’in aktardığına göre bu gelişmiş dedektörlerle yapılan gözlemler, güneşin kütlesinin yaklaşık 100 ila 300 katı arasında değişen çok sayıda karadeliğin izini ortaya çıkardı. Araştırmacılara göre bu “lite” karadelikler, büyük olasılıkla başka karadeliklerin birleşmesiyle oluşuyor.

2019 ve 2020 yılları arasında yapılan gözlemler sırasında LIGO-Virgo ağı, bu kriterlere uyan 11 birleşme olayını kaydetti. Bu birleşmeler, IMBH’lerin evrendeki kökenlerine dair önemli ipuçları barındırıyor olabilir.

Keşif, prestijli bilim dergisi The Astrophysical Journal Letters’ta yayınlanan bir makaleyle kamuoyuna duyuruldu. Çalışmada, bu orta kütleli karadeliklerin nasıl sınıflandırıldığı, hangi yöntemlerle tespit edildiği ve neden bu kadar önemli oldukları anlatılıyor.

Bilim insanlarına göre bu tür keşifler sadece karadeliklerin doğasına ışık tutmakla kalmıyor; aynı zamanda evrenin ilk dönemlerine ve yıldızların nasıl oluşup yok olduklarına dair kritik bilgiler sunabilir.