Beyni geliştiriyor, hafızayı makine gibi çalıştırıyor
Tunceli’de ceviz hasadı sezonu geldi! Bu yazımızda cevizlerin sağlığa olan faydalarını, besin değerlerini ve Tunceli’nin eşsiz doğal güzellikleri eşliğinde bu lezzetli meyvenin nasıl toplandığını keşfedin.
Tunceli’de Ceviz Hasadı Zamanı
Tunceli’de ekim ayıyla birlikte zorlu ceviz hasadı süreci başladı. Yüksekliği yer yer 20 metreye kadar ulaşan ceviz ağaçlarına tırmanarak, vatandaşlar uzun sırıklarla silkeleme işlemini gerçekleştiriyor. Toplanan cevizler, bazen el yardımıyla yeşil kabuklarından ayrılırken, bazı yerlerde ise bu işlem için özel ceviz soyma makineleri kullanılmakta.
Kabuklarından ayrılan cevizler, güneş altında yaklaşık bir hafta boyunca bekletilerek kurutuluyor. Ardından, teneke veya kilo hesabıyla iç piyasanın yanı sıra çevre illere de satışa sunuluyor. Tunceli, yılda yaklaşık 250 ton ceviz üreterek bu alanda önemli bir yere sahip. Hasadına başlanan ilçelerin başında ise Pülümür geliyor. Kaynak tuzları ve doğal balı ile ünlü olan bu ilçe, ceviziyle de dikkat çekiyor. Merkez Mahallesi’nde hasada başlayan Mahmut Ateş, ilçede esnaflığın yanı sıra tarımla da uğraştığını ifade etti. “Atıl durumda olan 20 dönüme yakın bir arazide ceviz üretimi yapıyoruz. Bunu kolektif bir şekilde arkadaşlarımızla beraber gerçekleştiriyoruz. Daha önce babam ve annem, aile bireylerimiz ve çevre dostlarımızla bu işleri yaptık. Bizler uzun yıllardır ceviz işine emek veriyoruz. Köylerden cevizleri alır, Çorum Niksar’a kamyonlarla götürüp satardık” dedi.
Ateş, cevizlerin bulunduğu alanı el birliğiyle oluşturduklarını ve hasadı imece usulü ile gerçekleştirdiklerini ifade etti. “Bahçede Tunceli merkezden, Pertek’ten ve Düzce’den gelen arkadaşlarımız var, hep birlikte bu işi yapıyoruz” diye ekledi.
Bu yıl ceviz veriminin düşük olduğunu belirten Ateş, “Buna rağmen elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Ürünün toplanması ve kurutulması oldukça zahmetli bir süreç. En az 20 günümüzü alıyor. Ülkenin ekonomik durumuna baktığımızda insanların alım gücünün de düştüğünü görüyoruz. Bizim için bu hobi gibi bir şey. Buradan para kazanmayı hedeflemiyoruz. Zaten yaptığımız masraf, alacağımız paradan fazla” şeklinde konuştu. Murat Ateş ise “Son 30 yıldır ilçemizde herkes kapısının önünde 3-5 de olsa ceviz ekmeye ve ürününü çıkarmaya başladı. Balın yanında ceviz de üretiyoruz. Yeter ki toprakla bütünleşelim, toprak bize her şeyi veriyor” ifadelerini kullandı.
Tunceli’nin Pülümür ilçesinin yanı sıra Nazımiye, Hozat, Ovacık, Pertek ve Çemişgezek ilçelerinde de ceviz hasadına başlandı. Bu yıl cevizlerin kilosu ortalama 250 liradan satılmakta.
Cevizin Sağlığa Faydaları
Ceviz, vücuda pek çok fayda sağlayan bir kuruyemiştir. Günde Kaç Ceviz Yemelisiniz? Her gün bir avuç ceviz yemek, bu besinin birçok faydasını elde etmenize yardımcı olabilir. Ayrıca, badem gibi diğer kuruyemişlerle bir gece önceden ıslatıp, sabahları bu sağlıklı kuruyemişlerle orucunuzu açabilirsiniz. Düzenli ceviz tüketiminin sağlık açısından bazı yararları şunlardır:
- Kalp Sağlığını Destekler: Ceviz, Amerikan Kalp Derneği tarafından Heart-Check Sertifikası almıştır. Bu, cevizlerin “kalp sağlıklı gıda” kriterlerini karşıladığı anlamına gelir. Sodyum, doymuş yağ ve trans yağ oranları düşüktür, ayrıca A ve C vitaminleri, demir, kalsiyum, protein ve diyet lifi açısından Günlük Değerin en az %10’unu içerir. Ceviz kalp sağlığına olumlu katkıda bulunarak, lipid panelinizi iyileştirir ve LDL kolesterol seviyenizi azaltabilir.
- Hafızayı Güçlendirir: Nutrients dergisinde yayınlanan bir çalışmada, ceviz tüketiminin beyin fonksiyonları ve hafıza üzerinde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Her gün ceviz yemek, iltihabı azaltmaya ve serbest radikalleri uzak tutmaya yardımcı olabilir; aksi halde bu durum hücrelere zarar verebilir ve zamanla Alzheimer hastalığı ve demansa yol açabilir.
- Stresi Azaltır: Daha sakin hissetmek istiyorsanız ceviz tüketimine yönelmelisiniz. Nutrients dergisinde 2022 yılında yayınlanan bir araştırma, 16 hafta boyunca günde yaklaşık iki porsiyon ceviz yemenin, stres ve depresyon düzeylerini iyileştirdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, ceviz tüketiminin daha uzun bir uyku süresine yardımcı olduğu ve genel zihinsel sağlığı iyileştirdiği de belirtilmiştir. Ceviz, melatonin, folat, E vitamini ve polifenoller gibi nöro-destekleyici bileşikler açısından zengindir.
- Bağırsak Sağlığını İyileştirir: Antioksidanlar dergisinde 2023 yılında yayınlanan bir inceleme, cevizlerin bağırsak sağlığını iyileştirebilecek bir prebiyotik görevi görme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Cevizler, mide-bağırsak sisteminizdeki faydalı mikroplar için bir “besin” kaynağı olarak işlev görmektedir.